Kuchnia pochodzenia myślenickiego – wybrane potrawy
Święta Bożego Narodzenia
Pierwszym daniem w okolicach Krakowa był od wielu lat barszcz czerwony podawany z uszkami z farszem grzybowym oraz zupa grzybowa, a drugim kapusta z grochem i smażony karp. Tradycyjnie, do wieczerzy wigilijnej podawano kompot z suszu owocowego. Deser to mak z bakaliami, kluski z makiem.
Wielkanoc
W Wielką Niedzielę zjadano krzonówkę - zupę na bazie chrzanu – w gwarze myślenickiej „krzonu” oraz resztek pozostałych po śniadaniu wielkanocnym: boczku, szynki, kiełbasy, żeberek, łopatki i jajek. Dowodem na zaradność i oszczędność myślenickich gospodyń było wykorzystanie serwatki, tak aby w gospodarstwie nic się nie zmarnowało.
Inne dania
Ze względu na ogromną biedę panującą w Galicji, doprowadzającą do częstych okresów głodowych, kuchnia myślenicka była bardzo uboga. Mięso było rzadkością i wyjątkowym pożywieniem.
W dni powszednie jadano sapkę, czyli zupę z mąki razowej gotowanej zazwyczaj na wodzie, czasem na mleku. Do zupy dodawano rozpuszczoną słoninę. Zupa miała „sapać” podczas gotowania, stąd jej nazwa.
Żur, spożywany po dziś dzień na śniadanie, gotowano na bazie kwasu z płatków owsianych lub otrąb żytnich. Jesień to czas kiszenia kapusty, którą spożywano zazwyczaj z ziemniakami. Z kwasu gotowano kapuśniorkę z grzybami - zupę na bazie kwasu z kiszonej kapusty, suszonych grzybów i cebuli, którą podawano ze śmietaną i ziemniakami.
Wodzianka Pcimska, trochę bogatsza od śląskiej, gotowana była z ziemniaków ze słoniną lub boczkiem, a przyprawiana miętą, kminkiem oraz koprem.
Ziemniaki często zastępowała brukiew, zwana karpielami, którą podawano z zasmażką.
Wybrane przepisy:
Chrzanówka
Chrzanówkę przy opolskich stołach jada się już od lat, mimo tego, że nie jest daniem rdzennie śląskim. Ta zupa gotowana na bazie serwatki pojawiła się na Opolszczyźnie po 1945 r. wraz z ludnością napływową, która przybyła z Małopolski, głównie z rejonu Sułkowic i Myślenic. Chrzanówka to tradycyjna zupa wielkanocna, a jej nazwa nawiązuje do ważnego składnika potrawy – chrzanu. Oprócz serwatki i chrzanu to jednogarnkowe danie składa się także z jaj gotowanych na twardo oraz skrawków wędlin, czyli głównych pokarmów wchodzących w skład święconki. Zupę podaje się najczęściej w Wielką Niedzielę i do jej przyrządzenia wykorzystuje się pozostałości poświęconych pokarmów ze śniadania wielkanocnego.
Przepis
- Składniki:
- 0,5 kg kości wieprzowych
- 2 litry serwatki
- 2 średnie laski chrzanu
- jajka
- różne rodzaje wędlin
- włoszczyzna
- sól, pieprz
Wykonanie:
Z kości i włoszczyzny ugotować ok. 1 litra wywaru. Dodać serwatkę i dosypać startego na grubych oczkach chrzanu, doprawić do smaku solą i pieprzem. Do zupy dorzucić gotowane jaja oraz drobno pokrojoną wędlinę.
Sapka
Składniki:
- 200 ml wody,
- boczek,
- sól,
- 25 dag mąki żytniej.
Przygotowanie:
Zagotować wodę, posolić według smaku. Powoli wsypać mąkę intensywnie mieszając. Gotować, aż zupa napęcznieje. Rozlać na talerze i polać tłuszczem, dodać skwarki z usmażonego boczku.
